Zvezdarska šuma – Idealno mesto za porodični izlet

Park-šuma Zvezdara je zelena oaza u istoimenoj beogradskoj opštini i atraktivno izletište koje Beograđani koriste za odmor, sport i rekreaciju. Zauzima pošumljeni deo brda koje se nekada zvalo Veliki Vračar, sa vrhom koji dostiže 254 metara nadmorske visine. Čitav ekosistem se prostire na oko 145 hektara, od čega je 21 hektar uređen kao gradski park. Glavni orijentiri su naselje Mirijevo, Omladinski stadion i lokalni sportski centar.

Vegetaciju parka-šume čine mešovite vrste drveća, kao što su bagrem, crna i kanadska topola, američki jasen, gorski javor, beli jasen, hrast lužnjak, crni bor i beli bor. Osnovna funkcija šume je unapređenje životne sredine i optimizacija ekoloških standarda u urbanom okruženju. Sa pošumljavanjem Zvezdare krenulo se 1933. nakon izgradnje Astronomske opservatorije. Ova akcija je preduzeta i zbog zaštite Beograda od košave. Najveći broj stabala posađen je krajem 1940-ih, uz masovno učešće pionira i mladih gorana.

Arheolozi smatraju da se ispod Zvezdare nalaze tragovi praistorijskog doba, međutim lokalitet nije dovoljno istražen. Najstariji pisani tragovi o Vračaru nalaze se u turskim dokumentima s početka 17. veka, gde se ovaj kraj pominje kao „brdo i veliko polje“. Brdo i okolno područje sve do Vukovog spomenika, koje je danas poznato kao Zvezdara, do ranih 1930-ih zvalo se Istočni Vračar. Jedno vreme je kralj Petar I Karađorđević planirao da sagradi sebi dvor na mestu gde je smeštena opservatorija. Vojni stratezi su ga odvratili od te namere zbog opasnosti od austrijskih topovnjača koje su plovile Dunavom.

Opservatoriju, koja je podignuta 1932. godine, građani su nazivali zvezdarnica, ili zvezdara, po čemu je čitav kraj ubrzo dobio ime. Izgrađen u modernističkom stilu, ovaj objekat je imao veliki značaj za razvoj astronomije, fizike i meteorologije. Na samom rubu šume je 1989. godine započeta izgradnja Naučno-tehnološkog parka, ali je projekat obustavljen i završen tek 2012. godine. Skorašnji graditeljski dodatak je mali vidikovac nadomak opservatorije sa kojeg se pruža spektakularan pogled na Dunav, Karaburmu i okolna naselja. U blizini postoje trgovinski i ugostiteljski objekti, tako da se izletnici mogu snabdeti namirnicama, predahnuti u Šumskom baru ili obrokovati u restoranu Vrh Beograda.

O značaju Zvezdarske šume dovoljno govori činjenica da je ona najveća gradska šuma posle Topčidera i Košutnjaka. Čitav areal je ispresecan uređenim šetalištima i neasfaltiranim stazama koje su sasvim prohodne i upodobljene prirodnoj atmosferi. Parkovski deo šume poseduje raznovrsne sadržaje za decu i odrasle. Postoje mali dečiji tereni sa ljuljaškama, klackalicama i drugim rekvizitima koji podstiču celodnevne aktivnosti na otvorenom.

Za generacije Beograđana, park-šuma je omiljena izletnička lokacija. Interesovanje je toliko da često nema dovoljno raspoloživih klupa i stolova. U poslednjih nekoliko godina posvećena je dodatna pažnja ovoj problematici kako bi uživanje posetilaca bilo neometano. Glavne izletničke zone locirane su u centralnom i donjem delu šume, gde se pored drvenih klupa nalaze i tereni za fudbal i košarku. Staze za trčanje i vožnju bicikla i rolera takođe su na raspolaganju.

S obzirom da su svi prilazni putevi asfaltirani i osvetljeni, šuma je pogodna za šetnju po svim vremenskim uslovima. Ljubitelji ptica imaju priliku da posmatraju oko 50 vrsta koje naseljavaju ovaj areal. Drveće sa kućicama za ptice nalazi se oko česme, u donjem delu parka. Kao zelena oaza nedaleko od centra Beograda, Zvezdarska šuma je idealno mesto za relaksaciju i predah na čistom vazduhu. Kada se tome dodaju brojni restorani, kafići i kafane koji niču na obodima park-šume, postoje svi uslovi da izletnički ugođaj dobije i zabavnu dimenziju.