Kosmaj – dostupnost, čist vazduh i netaknuta priroda

Ukoliko tragate za mestom koje ima sve karakteristike porodičnog izletišta, a da nije daleko od Beograda, Kosmaj je idealno rešenje. Ova pitoreskna planina ima dovoljno putokaza i pitomih odmorišta, i nalazi se na svega 50 kilometara od prestonice. Za porodična putovanja i avanture Kosmaj je pogodan i zbog svoje umerene elevacije od 626 metara. Preporučena saobraćajna putanja je autoput ka Nišu, sa isključenjem za Mladenovac. Alternativa je nekadašnji Avalski put koji je duži, ali i živopisniji.

Kada je reč o prirodnom okruženju, Kosmaj će vas osvojiti svojom bujnom vegetacijom. Njegove okomite strane obrasle su bukovom i hrastovom, ređe četinarskom šumom. Za šetnju niz šumovite padine postoje utabane staze koje se spuštaju od Kosmaja ka Sopotu. Odmarališta u vidu drvenih klupa i stolova nalaze se duž puta koji vodi ka vrhu planine. Na pojedinim tačkama postoje čak i mala dečija igrališta sa ljuljaškama, klackalicama i drugim zabavnim rekvizitima.

Kosmaj se može pohvaliti i raznovrsnom faunom. Izletnici i šetači neretko se prijatno iznenade kada ugledaju krupniju divljač poput srndaća, lisica ili zečeva. Širenjem naseljenih areala vukovi su nestali sa planine, tako da se možete osećati potpuno bezbedno. Kako nas obaveštava Ekološko društvo iz Sopota, na Kosmaju postoji blizu 100 izvora pitke vode, te preko 500 vrsta biljaka, od kojih najviše gljiva.

Činjenica koja se može posmatrati i kao prednost i kao mana je manjak ugostiteljskih objekata. Ukoliko je osnovni motiv vašeg putovanja boravak u mirnoj i nedirnutoj prirodi, onda je svakako reč o prednosti. Najbolja prilika za uživanje u pomenutim blagodetima je drveni vidikovac koji se nalazi na vhu planine. S obzirom da je put relativno skoro asfaltiran, kola se mogu parkirati na komfornoj udaljenosti i zatim lagano otpešačiti do vrha.

Istorijat regiona upućuje na izuzetnu ratničku tradiciju. Kosmajci su učestvovali u Kosovskom boju, dok su u 18. veku vojevali na strani Austrije. Ustanak protiv Turaka krenuo je iz lokalnog sela 1804. godine, kada je ranjen omraženi dahija Aganlija. U vreme Drugog srpskog ustanka, Kosmajci su se dokazali kao lojalni ratnici Miloša Obrenovića. Učešće kosmajskih boraca beleži se u srpsko-turskom ratu 1876-1878. godine, a potom i u balkanskim ratovima. Kosmajci su se posebno istakli u bitkama na Ceru i Kolubari tokom Prvog svetskog rata.

Period Drugog svetskog rata obeležio je čuveni Kosmajsko-posavski partizanski odred. Stoga je glavno znamenje Kosmaja spomenik palim borcima, u izvedbi arhitekte Bogdana Bogdanovića. Konture spomenika vide se izdaleka i dominiraju čitavim krajolikom. Ranih 1970-ih, neposredno nakon podizanja, spomenik je smatran značajnim pomakom u odnosu na tipični socrealizam. Danas je ovaj objekat glavni orijentir i zaštitni znak Kosmajskog kraja i ovog dela Šumadije.

Tresije – duhovnost i istorija

Dobročinstvo

Manastir je osnovan 1309. godine u vreme kralja Dragutina, a naziv je dobio po potoku koji izvire pored građevine. Nakon dolaska Turaka i prvog rušenja, obnovilo ga je bratstvo manastira Rakovica 1709. godine. Drugi put je obnovljen tek 1936. godine, kada je započeta izgradnja konaka, ali je radove prekinuo Drugi svetski rat. Kamen temeljac za novi konak postavljen je 1991. godine, a položila ga je kneginja Jelisaveta Karađorđević. Manastir je pokrovitelj lokalne kulturne manisfestacije „Pod lipama manastira Tresije”.

Manastir Pavlovac

Ovo skrovito zdanje se nalazi u selu Koraćica blizu Pavlovačkog potoka, po kojem je dobio ime. Sagrađen je po nalogu despota Stefana Lazarevića. Gotovo tri stoleća je bio u ruševinama, sve do polovine 16. veka, kada je obnovljen. U vreme seoba Srba, patrijarh Arsenije Čarnojević je u Pavlovcu služio liturgiju pred masovnu migraciju u Ugarsku 1690. godine. Turci su potom uništili manastir, a mošti pobijenih monaha nalaze se u temelju crkve. Obnova manastira je usledila tek 1967. godine.

Planinski biser – Markovačko jezero

Srbija pod lupom

Jezero se nalazi u podnožju Kosmaja, nadomak Mladenovca. S obzirom na veliku raznovrsnost slatkovodne ribe, može se nazvati oazom za iskusne ribolovce. Pecanje je moguće isključivo sa ribolovačkom dozvolom, sa obale, uz propisane uslove korišćenja pecaroške opreme. Ukoliko vas ova vrsta aktivnosti ne privlači, prirodna lepota jezera je sama po sebi dovoljna za šetnju i relaksaciju.

KOSMAJ

Kosmaj – dostupnost, čist vazduh i netaknuta priroda